Bijbelse feesten
Bijbelse feesten
Er zijn enorm veel verschillende soorten bijbelse feesten. Wij nemen graag de bekendste met je door!
Pèsach (Pascha) of Chag haMatsot (Feest der Ongezuurde Broden)
Yom Habikurim (Dag der Eerstelingen)
Chag Sjawoeot (Wekenfeest)
Yom Teroea (Dag van Bazuingeschal)
Yom Kipoeriem (Dag der Verzoeningen of Grote Verzoendag)
Chag Soekot (Loofhuttenfeest)
Simchat Tora
Chanoeka
Poerim of Lotenfeest
De kerkelijke feesten zoals Kerst, Goede Vrijdag, Pasen en Pinksteren zoals wij die als christenen vieren hebben hun oorsprong in het Oude Testament. Nergens in de Bijbel wordt echter opgedragen om Kerst of Pinksteren en Pasen te vieren. God geeft in Leviticus 23: 2 de opdracht aan Mozes: ‘Zeg tegen de Israëlieten: “Dit zijn de hoogtijdagen van de HEER, die je als heilige dagen samen moet vieren. Dit zijn Mijn hoogtijdagen.
De joden en de Messiasbelijders vieren de Joodse feesten nog steeds zoals ze opgedragen zijn om te vieren. De kerkelijke feesten zijn echter nauw verbonden met de Bijbelse feesten. Daarom lijken deze christelijke feesten ook erg op joodse feesten.
Bewust is hier gekozen om de Hebreeuwse namen voor de feestdagen en voor onze Heer Jezus Christus te gebruiken.
Het verband tussen de Bijbelse feesten en kerkelijke feesten:
De feesten die in het Oude Testament staan zijn de blauwdruk van Gods’ verlossingsplan voor de mensen. Want niet voor niets is Jesjoea (Jezus) ons Pèsachlam geworden op Pèsach (de dag voor de uittocht uit Egypte, waarop de lammeren geslacht moesten worden) en staat de matze (ongezuurd brood) symbool voor Zijn lichaam zonder zonde (zuurdesem symboliseert hier de zonde ) en is Hij de Eersteling die uit de dood is opgestaan op de dag na de Shabbat op Yom Habikurim (de dag der Eerstelingen), de dag waarop Israël door de rietzee trok. Zoals de Thora is ontvangen op de Berg Sinai, 50 dagen na het doortrekken van de rietzee , zo is de Heilige Geest uitgestort 50 dagen na de opstanding van Jesjoea op Chag Sjawoeot (Wekenfeest), zodat de Geest, zoals voorspeld was door Jirmejahoe (Jeremia), de Thora in onze harten zou schrijven. Dit zijn de de feesten die in het voorjaar gevierd worden net als Goede Vrijdag, Pasen en Pinksteren.
Daarmee zijn de voorjaarsfeesten allemaal vervuld en verwachten wij nu de vervulling van de najaarsfeesten, namelijk dat op het blazen op de Sjofar (ramshoorn) door een aartsengel op Yom Teroea aangekondigd zal worden dat Jesjoea (Jezus) zal wederkomen vanuit de Hemelen naar de aarde. Jesjoea, onze Hogepriester, zal uit de Hemelse Tempel komen en dan zal iedereen Hem zien die zij doorstoken hebben en zal Hij de verzoening mededelen op de ware Yom Kipoeriem, opdat we allemaal met Soekot ons voor de Koning der Koningen in Jeruzalem zullen neerbuigen, zoals is voorzegd door de profeet Zacharja (Zacharia)
Pèsach (Pascha) of Chag haMatsot (Feest der Ongezuurde Broden):
Met Pesach denkt men aan de Joods slavernij van ongeveer 400 jaar in Egypte en de uittocht (Exodus) uit Egypte onder leiding van Mozes. Zoals God de opdracht gaf dit te vieren zoals staat in Leviticus 23:5-
Op de veertiende dag van de eerste maand wordt ter ere van de HEER het pesachoffer bereid, in de avondschemer. En op de vijftiende dag van die maand begint ter ere van de HEER het feest van het Ongedesemde brood: zeven dagen lang moeten jullie dan ongedesemd brood eten. De eerste dag moet je als heilige dag samen vieren; je mag dan niet werken. Elk van de zeven dagen moeten jullie de HEER een offergave aanbieden. De zevende dag moet je opnieuw als heilige dag samen vieren, en ook dan mag je niet werken.
Het Pesach feest
Pesach duurt 7 of 8 dagen en begint op de 15e dag van de maand Nisan en valt altijd in onze maanden maart of april. Nadat het huis grondig gereinigd is, om alles waar gist in zit, goed op te ruimen begint het feest op sederavond. Op deze avond wordt een maaltijd volgens een vast patroon genuttigd en men gebruikt daarvoor speciale borden, de zogenaamde sederschotel. Op deze schotel ligt een ei, een symbolisch bot van een lam,bittere kruiden( Maror, symbool voor de onderdrukking in Egypte) en Charoset (een zoet Joods gerecht dat de leem en de klei symboliseert waar de joden stenen van moesten bakken en zit wat rode wijn door als symbool voor het bloed dat tijdens de slavernij gevloeid is)
Tijdens de maaltijd worden teksten gelezen, liederen gezongen en 4 vragen, meestal door de oudste zoon, gesteld:
Waarom eten wij anders dan alle avonden matze?
Waarom zitten wij anders dan alle andere avonden niet rechtop?
Waarom is deze avond zo anders dan alle andere avonden?
Waarom eten we anders dan alle andere avonden bittere kruiden?
Christenen noemen dit feest vaak Pascha, wat de Griekse vertaling voor Pesach is. Opmerkelijk is dat juist de joden het Christelijke Paasfeest, Pascha noemen.
In het Bijbelboek Exodus staat dat er een lam geslacht moest worden en dat het bloed van het lam aan de deurpost gesmeerd moest worden, dan zou de oudste zoon in dat huis niet sterven. Dit was de laatste plaag voorde farao, om hem te dwingen het joodse volk te laten gaan. Hier ligt ook het verband met het christelijke paasfeest. Jesjoea werd immers als een lam ter slachting geleid, zo staat er in de bijbel en Hij wordt ook wel het Lam Gods’genoemd.. Het is een verlossingsfeest zowel bij joden als christenen, alleen met een andere inhoud. Immers Jezus is opgestaan op de Paasdag en heeft de dood overwonnen op de dag waar in het Oude Testament wordt opgedragen het Pesach feest te vieren dat de verlossing uit de slavernij uit Egypte gedenkt. Men leest: in de synagoge Sjier hasjieriem (Hooglied) op Pesach.
Yom Habikurim (Dag der Eerstelingen)
Jesjoea is gestorven op de dag dat het paaslam geslacht werd, Hij is opgestaan na de eerste Sabbat van Pesach die Yom Habikurim of Dag der eerstelingen wordt genoemd. Jesjoea (Jezus) is de eerstgeborene uit de doden en deze symboliek komen we tegen bij de joden die op deze dag de eerstelingen, de eerste oogst van de tarwe aan de Eeuwige te geven. Zoals opgedragen wordt in Leviticus 23: 10-
Zeg tegen de Israëlieten: “Wanneer jullie eenmaal in het land zijn dat ik jullie zal geven en je daar de oogst binnenhaalt, moeten jullie de eerste schoof van je gersteoogst naar de priester brengen. De priester moet de schoof ten overstaan van de HEER omhoogheffen opdat die als offer zal worden aanvaard. De priester moet de schoof omhoogheffen op de dag na de sabbat. Op de dag dat de schoof wordt aangeboden, moeten jullie ook een eenjarige ram zonder enig gebrek als brandoffer aan de HEER opdragen, met het bijbehorende graanoffer van twee tiende efa tarwebloem vermengd met olijfolie, als een geurige gave die de HEER behaagt, en het bijbehorende wijnoffer van een kwart hin wijn.Tot op de dag dat deze gave aan jullie God is gebracht, mag je geen brood, geroosterd graan of vers graan eten. Deze bepaling blijft voor jullie voor altijd van kracht, generatie na generatie, waar je ook woont.
Chag Sjawoeot (Wekenfeest)
Het wekenfeest wordt 50 dagen na Pesach gevierd, zoals het christelijke Pinksterfeest (Pinksteren komt van het Griekse pentēkostē wat vijftigste dag betekent) ook 50 dagen na Pasen wordt gevierd. God gaf voor Sjaweoet Zelf de opdracht in Leviticus 23:15-
Vanaf die dag na de sabbat, vanaf de dag dat de schoof omhooggeheven is, moeten zeven volle weken worden afgeteld, tot de dag na de zevende sabbat. Vijftig dagen moeten jullie aftellen, en dan moeten jullie de HEER een graanoffer aanbieden uit de nieuwe tarweoogst. Jullie moeten dan uit je woonplaats brood meenemen om het voor de HEER omhoog te heffen: twee broden van twee tiende efa tarwebloem, met zuurdesem gebakken, als gave voor de HEER uit de eerste opbrengst van de nieuwe oogst. Tegelijk met het brood moeten zeven eenjarige rammen zonder enig gebrek, een stier en twee volwassen rammen worden aangeboden. Die dienen als brandoffer voor de HEER en vormen samen met de bijbehorende graan-
De oorsprong van Chag Sjawoeot
Oorspronkelijk was het een boerenfeest, hoewel we ons niet kunnen voorstellen hoe dat in oude Bijbelse tijden gevierd werd. De traditie vertelt dat de Joden zich hadden verslapen op de ochtend dat zij de Wetten en Geboden ontvingen. Om dit te compenseren waken zij tegenwoordig tijdens de hele eerste nacht van Sjawoeot. Zij leren tot ’s ochtends vroeg uit de Thora en de vele commentaren. De synagoge wordt met bloemen versierd en er wordt gelezen uit het Bijbelboek Ruth. Nu kunnen de offergaven niet meer aan de priester gegeven worden. Na de stichting van de staat Israël in 1948 gaven veel joden op Sjaweoet een gift aan het Joods Nationaal Fonds, wat de stichting van de staat Israël ten goede kwam.
Yom Teroea (Dag van Bazuingeschal)
De ramshoorn wordt traditioneel geblazen op het feest van de bazuinen (Jom Teroea) op de eerste dag van de zevende maand Tisjri zoals staat in Leviticus 23:24
‘Zeg tegen de Israëlieten: “De eerste dag van de zevende maand moeten de hoorns schallen. Het zal voor jullie een rustdag zijn, die je als heilige dag samen moet vieren. Je mag die dag niet werken en moet de HEER een offergave aanbieden.”
Tegenwoordig heet deze feestdag Rosj HaShanah (Nieuwjaardag) en is het begin van een periode van tien dagen van zelfonderzoek. Het blazen van de ramshorens luidt deze tijd van inkeer in, waarin men alle ongerechtigheid van het afgelopen jaar moet goedmaken met hun naasten en daarna met hun God om verzoend te worden op Yom Kippoer (Grote Verzoendag).
Yom Kipoeriem (Dag der Verzoeningen of Grote Verzoendag):
Dit is de meest heilige dag en daarmee de belangrijkste joods feestdag zoals de Eeuwige de opdracht gaf in Leviticus 23:26-
De HEER zei tegen Mozes: ‘Neem dit in acht: De tiende dag van de zevende maand is het Grote Verzoendag, een dag die jullie als heilige dag samen moeten vieren. Jullie moeten die dag in onthouding doorbrengen en de HEER een offergave aanbieden. Je mag dan geen enkele bezigheid verrichten, want het is Grote Verzoendag, waarop voor jullie ten overstaan van de HEER, jullie God, de verzoeningsrite zal worden voltrokken. Wie deze dag niet in onthouding doorbrengt, zal uit de gemeenschap gestoten worden. Wie die dag enige bezigheid verricht, zal ik zelf uit de gemeenschap wegvagen. Je mag die dag geen enkele bezigheid verrichten; deze bepaling geldt voor jullie voor altijd, generatie na generatie, waar je ook woont. Het zal voor jullie een dag van volstrekte rust zijn, die je in onthouding moet doorbrengen. Deze dag moet in volstrekte rust worden doorgebracht, vanaf de avond van de negende dag van die maand tot aan de avond daarop.’
De geschiedenis van Yom Kipoeriem
Op de avond van Jom Kipoer is er de Kol Nidree-
In de Tenach staat beschreven, dat de hogepriester op deze dag een geitje offerde, en dat het lot een geitje koos om (symbolisch) de zonden te dragen van het volk, dat vervolgens de stad uit werd geleid en daar in de woestijn vrijgelaten werd. Hier komt het begrip zondebok dat wij in onze Nederlandse taal kennen vandaan. Op Yom Kipoeriem wordt niet gewerkt. Verder wordt er 24 uur gevast, zowel wat eten als wat drinken betreft en sober geleefd, men onthoudt zich ook van seksuele omgang. Het is gebruikelijk op de dag naar de synagoge te gaan, waar een lange dienst wordt gehouden die een groot deel van de dag duurt. Verder wordt veel witte kleding gedragen als symbool voor onschuld of zuiverheid. Ook worden hier aan het einde van de dag de doden herdacht.
Chag Soekot (Loofhuttenfeest)
Ook de viering van het Loofhuttenfeest is een opdracht van de Eeuwige zoals we die vinden in Leviticus 23:33-
De HEER zei tegen Mozes: ‘Zeg tegen de Israëlieten: “Op de vijftiende dag van de zevende maand begint ter ere van de HEER het Loofhuttenfeest, dat zeven dagen duurt. De eerste dag moet je als heilige dag samen vieren; je mag dan niet werken. Elk van de zeven dagen moeten jullie de HEER een offergave aanbieden. De achtste dag moet je opnieuw als heilige dag samen vieren, en ook dan moeten jullie een offergave aanbieden aan de HEER. Er zal dan een feestelijke samenkomst zijn en er mag niet gewerkt worden.
En verder in Leviticus 23: 39-
Neem dit in acht: Op de vijftiende dag van de zevende maand, wanneer je de oogst van het land hebt gehaald, begint het feest van de HEER, dat zeven dagen duurt. De eerste dag en de achtste dag moeten voor jullie rustdagen zijn. De eerste dag moeten jullie mooie vruchten plukken en takken afsnijden van dadelpalmen, loofbomen en beekwilgen. Zeven dagen lang moeten jullie feestvieren ten overstaan van de HEER, jullie God. Elk jaar moet dit feest ter ere van de HEER zeven dagen lang gevierd worden. Dit voorschrift geldt voor altijd, generatie na generatie. Vier dit feest in de zevende maand. Zeven dagen lang moeten jullie in hutten wonen, elke geboren Israëliet moet in een loofhut wonen, om jullie kinderen eraan te herinneren dat ik de Israëlieten in hutten liet wonen toen ik hen uit Egypte wegleidde. Ik ben de HEER, jullie God.”’ En Mozes maakte de hoogtijdagen van de HEERaan het volk bekend.
Waar staat het Loofhuttenfeest bekend om?
Het is een feest waarbij men denkt dat het joodse volk in tenten woonde tijdens de lange tocht van 40 jaar door de woestijn naar het beloofde land na de verlossing uit de slavernij van Egypte. Maar ook God woonde tijdens die reis tussen zijn volk in een tent (de Tabernakel) en men denkt tijdens dit feest ook aan de bescherming van het volk door de Eeuwige.
Niet voor niets zijn de eerste en de tweede tempel in Jeruzalem ingewijd tijdens het Loofhuttenfeest zoals we kunnen lezen in 1Koningen 8:1-
Daarna liet koning Salomo de oudsten van Israël, de stamhoofden, allen die aan het hoofd van een familie stonden, in Jeruzalem bij zich komen om de ark van het verbond met de HEER over te brengen vanuit de Davidsburcht, de bergvesting op de Sion. 2 Alle Israëlieten kwamen in de maand etanim, de zevende maand, voor het feest naar koning Salomo.
Ook in de profetie van Zacharia wordt verteld dat in de toekomst alle volken het Loofhuttenfeest zullen vieren als Jesjoea als koning zal regeren. Zacharia 14:16:
De overlevenden van de volken die Jeruzalem hebben belaagd, zullen dan jaarlijks naar de stad komen om de HEER van de hemelse machten als koning te vereren en het Loofhuttenfeest te vieren.
De eerste dagen van Soekot
Op de eerste twee dagen van Soekot (buiten Israël) wordt er niet gewerkt. Volgens het gebod dient men in hutten te verblijven, hiervoor wordt vaak een hut (Hebreeuws: soeka, meervoud: soekot) in de tuin gemaakt, en het eten van een maaltijd in een dergelijke hut geldt al als vervulling van het gebod, hoewel men er indien mogelijk ook in overnacht. Het dak van de hut moet van takken en gebladerte van bomen en andere plantaardig materiaal zijn gemaakt, niet van ander materiaal, zoals kunststof. Verder zijn er nog andere eisen die aan het opzetten van de hut worden gesteld. De hut wordt verder versierd met vruchten en groenten. De bijbel geeft duidelijk aan welke takken en vrucht er gebruikt moeten worden:
hadassiem –
etrog –
Simchat Tora
Simchat Thora kan vertaald worden met ‘vreugde der wet’. Het is een feest waarop men viert dat de joden de Thora (de eerste 5 boeken van de bijbel) bezitten en lezen. Maar ook dat de Thora functioneert als een lamp voor mijn voet. Op Simchat Thora wordt de lezing van het laatste boek van de Thora, het boek Dewariem (Deuteronomium) afgesloten door de Chatan Tora )(bruidegom der Leer) en begint men direct weer met Beres’jiet (Genesis) dat wordt voorlezen door de Chatan B’reshit (bruidegom van het begin), Hierna wordt de zegen uitgesproken over de kinderen die nog geen Bar Mitswahebben gedaan. Het wordt gevierd als een feest waarop God met Zijn bruid Israël het bruiloftsfeest viert. Het feest wordt altijd aansluitend op Soekot (Loofhuttenfeest) gevierd. De dag voor Simchat Thora heet Sjemini Atseret. In Israël wordt Simchat Thora ook op deze dag gevierd. Daarbuiten is de dag erop dus Simchat Thora. Het is een groot feest waarbij gezongen en gedanst wordt waarbij de Thora rollen door de synagoge worden gedragen. Er is ook een speciale liturgie voor de deze dag. Het is een officiële feestdag in de Halacha (Joodse wet).
Sjemini Atseret begint op de 22e van de maand tisjrei uit de joodse kalender, en volgt op de week van het feest van Soekot (Loofhuttenfeest). Doordat dit een maankalender is, vallen feestdagen zoals Sjemini Atseret niet steeds op dezelfde data op de Gregoriaanse kalender zoals wij die kennen.
Chanoeka
Chanoeka betekent inwijding en wordt gevierd als herdenking van het herinwijding van de Tempel in Jeruzalem in 164 voor Christus en wordt ook wel feest van de tempelvernieuwing genoemd. Anderen noemen het lichtfeest of feest van het licht en het valt ongeveer eind december begin januari rond de tijd dat de christenen het Kerstfeest vieren en duurt 8 dagen. Er wordt in de Bijbel al van gesproken in Johannes 10:22 In Jeruzalem werd het feest van de Tempelwijding gevierd; het was winter. Zoals bij de inwijding 8 dagen feest werd gevierd omdat het onmogelijk was het Loofhuttenfeest te vieren. Het is een feest waar niet direct een opdracht van God aan ten grondslag ligt maar puur een herdenkingsfeest van geschiedkundige feiten. Het draait allemaal om de inwjiding van de tempel na het grote verzet en de strijd van Juda de Makkabeeër. Juda en zijn mannen bereikten Jeruzalem en na een bloedige strijd overwonnen ze. Toen ze echter de Tempel binnenkwamen, zagen ze dat de Grieken alles vernield hadden, en vanaf toen was het weer de taak aan de hogepriester om de Tempel weer in ere te herstellen. De hoge Menorah die in de Tempel stond, was door de Grieken omgegooid en moest weer recht gezet worden. De reden dat Joden nu nog steeds Chanoeka vieren, is om dit wonder te herdenken. Nadat de Grieken waren verdreven uit Palestina, was er nog maar één klein flesje olie voor de Menorah. Net genoeg voor één dag. Maar hoe groot was de verbazing dat met dit flesje olie de lampjes ácht dagen bleven branden. En dat was precies lang genoeg om nieuwe olie uit olijven te persen. De aanleiding tot de viering van dit feest komen we niet in de canon van ons Oude Testament tegen, maar in de apocriefe boeken in 1 en 2 Makkabeeërs
Tijdens dit feest wordt de Chanoeka aangestoken, een kandelaar met 8 + 1 armen (niet altijd armen omdat anders dan bij de Menorah de vorm vrij is. Het gaat om 8 kaarsen die aangestoken worden door de ene die overblijft.
Poerim of Lotenfeest
Het meest uitbundige feest van het jaar is wel Poerim, dat meestal in maart valt. Dit feest is ontleend aan het Bijbelboek Esther. In Esther 9:20-
Mordechai stelde al deze gebeurtenissen op schrift en hij stuurde brieven naar de Joden in alle provincies van koning Ahasveros’ rijk, of ze nu dichtbij woonden of ver weg. Daarin verplichtte hij hen ertoe om elk jaar opnieuw zowel de veertiende als de vijftiende dag van de maand adar te vieren, omdat dit de dagen waren waarop de Joden rust gekregen hadden en niet meer door hun vijanden werden bedreigd, en omdat dit de maand was waarin droefheid was veranderd in vreugde en waarin rouw was veranderd in feest. Ze moesten er dagen van feestmalen en feestvreugde van maken, dagen waarop ze elkaar lekkernijen stuurden en geschenken gaven aan de armen. De Joden gaven gevolg aan wat Mordechai hun schreef, en maakten zo een vast gebruik van iets waarmee ze zelf al een begin hadden gemaakt.
Men denkt hierbij aan de verlossing van de Joden, die in Perzië in ballingschap leefden, uit de handen van Haman, een hooggeplaatst persoon aan het hof van de Perzische koning. Deze wilde alle Joden in het land uitroeien, maar dankzij de Joodse koningin Esther keert alles zicht nog ten goede. In de synagoge wordt ’s avonds de gehele Megillat, het boek Esther, gelezen. Telkens wanneer de naam Haman genoemd wordt, wordt er uitbundig gerateld met de speciale Haman ratel. Na afloop worden de zogenaamde Hamansoren gegeten: zoet gebak in de vorm van oren! Vaak is er een optocht van verklede kinderen, waarin natuurlijk koning Ahasveros, koningin Esther, Haman en Mordechaï niet ontbreken. Dikwijls wordt het heleverhaal van Esther uitgebeeld door middel van toneelspel en zang.
Zijn wij belangrijke informatie vergeten? Of heeft u vragen of opmerkingen? Stuur ons gerust een bericht op [email protected]